Czy inteligentne zabawki to dobry wybór na świąteczny prezent?

„Internet Zabawek” stał się w ostatnich latach swego rodzaju podkategorią Internetu Rzeczy. Urządzenia przeznaczone dla dzieci i młodzieży, których funkcjonalność w znacznym stopniu została zwiększona dzięki podłączeniu do globalnej sieci, nie należą do najtańszych. Dlatego najczęściej kupowane są co pół roku ze względu na specjalną okazję – na Dzień Dziecka oraz na Gwiazdkę. Ich nabywcy jednak często nie są świadomi, że użytkowanie tego typu urządzeń może być związane z charakterystycznymi dla środowisk IoT zagrożeniami, wystawiającymi na ryzyko bezpieczeństwo danych ich najbliższych.

Zdobyte przez ostatnich kilkanaście lat doświadczenie z urządzeniami Internetu Rzeczy nakazuje wyjątkową ostrożność w kwestiach związanych z bezpieczeństwem. Sprzęt ten połączony jest przez internet z centralnymi serwerami, na które przesyła zbierane dane i odbiera informacje potrzebne do poprawnego działania. Użytkownicy jednak rzadko mają możliwość ingerencji w ten proces, a producenci takich rozwiązań zazwyczaj nie traktują priorytetowo kwestii bezpieczeństwa i łatania ujawnionych luk, umożliwiających kradzież danych lub wykorzystanie takiego urządzenia do uzyskania dostępu do innego sprzętu w sieci.

Inteligentne zabawki są podatne na takie same zagrożenia. Niektóre z nich gromadzą i przechowują dane osobowe, takie jak imię, wiek, preferencje i zdjęcia dzieci. W przypadku ataku lub uzyskania nielegalnego dostępu do takiego sprzętu, informacje te mogą być wykorzystane w sposób niepożądany. Istnieje także ryzyko podsłuchiwania przez wbudowany mikrofon lub podglądania przez kamerę. Co więcej, jeżeli zabawka może być sterowana w sposób zdalny, atak hakerski może sprowadzić na dziecko nawet fizyczne niebezpieczeństwo.

Decydując się na kupno i użytkowanie podłączanego do sprzętu urządzenia należy znaleźć odpowiedzi na poniższe pytania, aby zminimalizować ryzyko przykrej niespodzianki:
• Jakie dane są gromadzone przez urządzenie i w jaki sposób są dalej przetwarzane?
• Czy zabawka i powiązane z nią aplikacje są zgodne z przepisami prawnymi dotyczącymi ochrony danych?
• Jakie uprawnienia dostępu są przyznawane zabawce i powiązanym z nią aplikacjom?
• Czy możliwe jest wyłączenie wbudowanych w urządzenie kamer lub mikrofonów?
• Czy możliwe jest włączanie i wyłączanie połączenia internetowego?
• Czy dostęp do gromadzonych przez urządzenie danych może być chroniony hasłem?
• Czy i przez jak długi czas producent deklaruje udostępnianie aktualizacji wbudowanego w zabawkę oprogramowania?

Nawet zaawansowanemu technologicznie użytkownikowi internetu może być trudno ocenić poziom bezpieczeństwa oprogramowania wbudowanego w inteligentną zabawkę oraz przesyłanych przez nią danych. Pomimo tego warto jeszcze przed decyzją o kupnie urządzenia spróbować poszukać w sieci informacji na jego temat Być może już wcześniej wykryto w nim luki bezpieczeństwa i opisano, czy istnieje możliwość ich załatania.

– Nawet jeśli nie znajdziemy takich informacji, to jednak należy zakładać, że takie luki istnieją i tylko kwestią czasu jest ich ujawnienie, a w konsekwencji ryzyko ich wykorzystania przez cyberprzestępców – mówi Chester Wisniewski, dyrektor ds. technologii w firmie Sophos. – Trzeba mieć świadomość, że w interesie producenta inteligentnych zabawek jest ich sprzedanie, a więc uzyskanie jednorazowego przychodu. Tymczasem opracowywanie aktualizacji do oprogramowania już sprzedanego urządzenia stanowi wyłącznie koszt, a więc podejmą się tego tylko renomowani producenci lub ci, którzy ze sprzedaży takiego sprzętu uzyskali wysoką marżę. Tanie produkty z tej kategorii automatycznie wystawiają użytkownika na ogromne ryzyko.

Aby zapewnić bezpieczne i odpowiedzialne użytkowanie, rodzice powinni przestrzegać kilku wskazówek dotyczących obsługi inteligentnych zabawek:
• Używaj takich zabawek tylko w zamkniętej, zaufanej sieci, do której nie mają dostępu osoby postronne (np. w domu), aby zminimalizować ryzyko przechwycenia danych osobowych.
• Podłączaj takie zabawki tylko do sieci bezprzewodowej chronionej hasłem i tylko wtedy, gdy połączenie online jest absolutnie niezbędne do korzystania z nich.
• Upewnij się, że – jeśli istnieje taka funkcja – aktywowana została ochrona dostępu do zgromadzonych w zabawce danych, aby nie zostały one wykorzystane, jeśli urządzenie zostanie utracone.
• Należy regularnie sprawdzać, czy aktualizacje oprogramowania zabawki są dostępne i jeśli tak, to koniecznie instalować je.
• W zabawkach wyposażonych w aplikację lub interfejs użytkownika, jeśli to możliwe, koniecznie należy zmienić nazwę użytkownika oraz stworzyć silne hasło składające się z dużych i małych liter, cyfr i znaków specjalnych.