Porady Admina: xinit

Ostatnia aktualizacja: 29 listopada 2025, 11:07

W dzisiejszym tutorialu z cyklu Porady Admina zajmiemy się programem xinit.

xinit i startx to programy ułatwiające włączanie serwera X i ładujące podstawową sesję X-ów.

Program xinit umożliwia użytkownikowi ręczne uruchomienie serwera wyświetlania X. Skrypt startx jest interfejsem użytkownika dla xinit.

Domyślnie xinit i startx uruchamiają serwer wyświetlania X, wskazując na urządzenie wyświetlające o numerze :0, a następnie uruchamiają na nim terminal X. Po zamknięciu terminala X, xinit i startx zamykają serwer wyświetlania X. Ogólnie rzecz biorąc, xinit i startx mogą uruchomić dowolny serwer i uruchomić dowolny skrypt. Zazwyczaj skrypt ten uruchamia wiele programów i menedżera okien.

Dwie alternatywne metody uruchomienia serwera wyświetlania X to użycie menedżera wyświetlania oraz uruchomienie serwera X, a następnie ręczne uruchomienie jednego lub kilku klientów. W systemach Linux dla komputerów stacjonarnych menedżer wyświetlania jest najczęściej stosowaną metodą.

Jeśli w wierszu poleceń nie podano konkretnego programu klienckiego, xinit poszuka pliku w katalogu domowym użytkownika o nazwie .xinitrc, który zostanie uruchomiony jako skrypt powłoki w celu uruchomienia programów klienckich. Jeśli taki plik nie istnieje, xinit domyślnie użyje następującego polecenia:
xterm -geometry +1+1 -n login -display :0

Jeśli w wierszu poleceń nie podano konkretnego programu serwerowego, xinit poszuka pliku w katalogu domowym użytkownika o nazwie .xserverrc, który zostanie uruchomiony jako skrypt powłoki w celu uruchomienia serwera. Jeśli taki plik nie istnieje, xinit domyślnie użyje następującego polecenia:
X :0

Należy pamiętać, że w bieżącej ścieżce wyszukiwania znajduje się program o nazwie X. Serwery są zazwyczaj nazywane Xdisplaytype, gdzie displaytype to typ wyświetlacza graficznego obsługiwanego przez ten serwer. Administrator witryny powinien zatem utworzyć łącze do odpowiedniego typu serwera na komputerze lub utworzyć skrypt powłoki, który uruchomi xinit z odpowiednim serwerem.

Składnia

xinit [[ klient ] opcje ...] [-- [ serwer ] [ wyświetlacz ] opcje ...]

Przykłady

Polecenie to uruchomi serwer o nazwie X i uruchomi plik .xinitrc użytkownika, jeśli istnieje, lub uruchomi terminal xterm.
xinit

W ten sposób można uruchomić konkretny typ serwera na alternatywnym ekranie.
xinit -- /usr/local/bin/Xqdss :1

Polecenie to uruchomi serwer o nazwie X i doda podane argumenty do domyślnego polecenia xterm. Plik .xinitrc zostanie zignorowany.
xinit -geometry =80x65+10+10 -fn 8x13 -j -fg white -bg navy

Polecenie to użyje polecenia .Xsun -l -c do uruchomienia serwera i doda argumenty -e widgets do domyślnego polecenia xterm.
xinit -e widgets -- ./Xsun -l -c

Polecenie to uruchomi serwer o nazwie X na wyświetlaczu 1 z argumentami -a 2 -t 5. Następnie uruchomi zdalną powłokę na komputerze fasthost, w której uruchomi polecenie cpupig, nakazując mu wyświetlenie obrazu na lokalnej stacji roboczej.
xinit /usr/ucb/rsh fasthost cpupig -display ws:1 -- :1 -a 2 -t 5

Poniżej znajduje się przykładowy plik .xinitrc, który uruchamia zegar, kilka terminali i pozostawia menedżera okien uruchomionego jako „ostatnia” aplikacja. Zakładając, że menedżer okien został poprawnie skonfigurowany, użytkownik wybiera opcję „Wyjście” z menu, aby zamknąć X.
xrdb -load $HOME/.Xresources
xsetroot -solid gray &
xclock -g 50x50-0+0 -bw 0 &
xload -g 50x50-50+0 -bw 0 &
xterm -g 80x24+0+0 &
xterm -g 80x24+0-0 &
twm

Więcej informacji o programie xninit uzyskasz wpisując:
man xinit